Podatek od zasiedzenia nieruchomości
Nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia wywołuje skutki w sferze podatkowej. Zgodnie z treścią art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn, ustawodawca zaliczył tę formę nabycia własności do zdarzeń, które podlegają opodatkowaniu.
Obowiązek podatkowy ciążący na nabywcy nieruchomości w drodze zasiedzenia powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia sądu. Należy podkreślić, że nie każde nabycie własności nieruchomości w tej formie powoduje powstanie obowiązku podatkowego. Zwolnienie uregulowane w art. 4 u.p.s.d. wyłącza spod opodatkowania zasiedzenie:
„(…) własności gruntów, stanowiących gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o podatku rolnym, wraz z będącymi ich częścią składową drzewami i innymi roślinami, pod warunkiem że w wyniku nabycia zostanie utworzone lub powiększone gospodarstwo rolne, a powierzchnia gospodarstwa rolnego utworzonego lub powstałego w wyniku powiększenia będzie nie mniejsza niż 11 ha i nie większa niż 300 ha oraz gospodarstwo to będzie prowadzone przez nabywcę przez okres co najmniej 5 lat od dnia nabycia”
jak również:
„(…) nabycie własności fizycznie wydzielonych części nieruchomości w drodze zasiedzenia przez osoby będące współwłaścicielami ułamkowych części nieruchomości – do wysokości udziału we współwłasności”.
Warto podkreślić, że
zgodnie z wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 2 grudnia 1992 r., III SA 1055/90 górną granicą zwolnienia „(…) jest wysokość udziału we współwłasności, przysługującego osobie, która zasiedziała wydzieloną fizycznie część nieruchomości. Udział ten jest jednakowy dla dowolnej części wspólnej nieruchomości, bez względu na wielkość tej części i stosunek liczbowy jej powierzchni do powierzchni całej rzeczy; niedopuszczalne i zbędne jest badanie, czy przedmiot zasiedzenia odpowiada powierzchnią udziałowi podatnika we współwłasności”.
Podstawa opodatkowania
W myśl art. 7 ust 1 i 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn podstawę opodatkowania stanowi wartość nabytych przez zasiedzenie rzeczy w dniu ich nabycia i według cen rynkowych z dnia powstania obowiązku podatkowego z tym zastrzeżeniem, że wartość dokonanych nakładów, a więc np. wartość wzniesionego na zasiadywanej nieruchomości budynku podlega wyłączeniu z podstawy opodatkowania. Ciężar udokumentowania faktu i wysokości tych nakładów spoczywa na podatniku.
W tym celu art. 17 a ustawy obliguje podatnika, aby do zeznania podatkowego dołączył dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Zaś rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 27.11.2015 r. w sprawie zeznania podatkowego składanego przez podatników podatku od spadków i darowizn doprecyzowuje, że winny to być w szczególności faktury dokumentujące poniesienie nakładów na rzecz przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia. Użycie zwrotu „w szczególności” oznacza, iż podatnik może dowodzić poniesienia nakładów w trakcie biegu zasiedzenia nie tylko za pomocą faktur czy rachunków, ale także pokwitowań, zawartych umów, przelewów bankowych czy też przy pomocy innych środków dowodowych, za dopuszczalny można uznać nawet pomocniczo dowód z zeznań świadka ( vide WSA w Krakowie z dnia 9.10.2019 r., sygn. .akt I SA/Kr 506/19).
Zeznanie SD-3
Przywołany wyżej art. 17 a ustawy zobowiązuje podatników, z zastrzeżeniem ust. 2, złożyć w terminie miesiąca od dnia powstania obowiązku podatkowego, właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych według ustalonego wzoru. Do zeznania podatkowego dołącza się dokumenty mające wpływ na określenie podstawy opodatkowania. Wysokość podatku od zasiedzenia wynosi 7 % podstawy opodatkowania.
Zasiedzenie nieruchomości przez zmarłego
Wezwanie spadkobierców dotychczasowego właściciela nieruchomości przy zasiedzeniu